Okres wyczekiwanie – kogo dotyczy?

Niejednokrotnie zdarza się, że nowo zatrudniony pracownik w miesiącu rozpoczęcia pracy się rozchorował. Taka sytuacja może być problematyczna dla pracodawcy, ponieważ nie tylko na nowo musi zaplanować pracę tak, aby zakład pracy nie odczuł nieobecności pracownika, ale również wiąże się z koniecznością ustalenia, czy nowemu pracownikowi przysługuje prawo do wynagrodzenia chorobowego. W tym artykule omówię czym jest okres wyczekiwania oraz odpowiem na pytania kogo dotyczy, jakie okres wyczekiwania obowiązuje w przypadku umów cywilnoprawnych oraz czy osoby powracające z bezpłatnych urlopów są objęte okresem oczekiwania.

• Czym jest okres oczekiwania
• Kiedy okres oczekiwania nie obowiązuje
• Okres wyczekiwania w przypadku umów cywilnoprawnych
• Okres wyczekiwania a urlop bezpłatny

Czym jest okres oczekiwania

Zgodnie z art. 4 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, okres wyczekiwania to czas, który musi minąć od momentu zgłoszenia nowego pracownika do ubezpieczenia chorobowego w systemie ubezpieczeń społecznych, aby nabył on prawo do wynagrodzenia chorobowego lub zasiłku chorobowego.

W przypadku osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę zgłoszenie do ZUS jest obowiązkowe. Co do zasady, pracodawca ma 7 dni na wysłanie  ZUS ZUA na podstawie którego dokonuje zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń. Okres karencji osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę mija po 30 dniach nieprzerwanego ubezpieczenia.

Ważne: Do okresów ubezpieczenia chorobowego wlicza się poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego.

Kiedy okres oczekiwania nie obowiązuje

Od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuj:

• absolwentom szkół lub uczelni lub osobom, które zakończyły kształcenie w szkole doktorskiej, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów, lub zakończenia kształcenia w szkole doktorskiej,
•  jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy,
• ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego,
• posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji,
• funkcjonariuszom Służby Celnej, którzy przyjęli propozycję pracy na podstawie art. 165 ust. 7 i art. 167 ust. 2 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. poz. 1948, z późn. zm.) i stali się pracownikami w jednostkach organizacyjnych Krajowej Administracji Skarbowej.

Okres wyczekiwania w przypadku umów cywilnoprawnych

W przypadku umów cywilnoprawnych, zleceniobiorca może przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.  Okres wyczekiwania w takim przypadku wynosi 90 dni. Po tym czasie, zleceniobiorca nabywa prawo do świadczeń chorobowych. Ponadto z okresu wyczekiwania są wyłączeni zleceniobiorcy na takich samych zasadach jak w przypadku pracowników zatrudnionych w oparciu o umowy pracę.

Dodatkowo, jeśli zleceniobiorca podlegał do ubezpieczenia chorobowego przed rozpoczęciem wykonywania zlecenia, a przerwa między ubezpieczeniami nie wynosiła więcej niż 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym lub urlopem bezpłatnym, czy odbywaniu czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego – okres oczekiwania nie obowiązuje. Oznacza to, że zleceniobiorca jest uprawniony do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia podlegania pod dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.

Okres wyczekiwania również nie obowiązuje w przypadku zasiłku macierzyńskiego i opiekuńczego. Oznacza to, że prawo do zasiłku przysługuje od pierwszego dnia podlegania pod dobrowolne ubezpieczenie chorobowe.

Ważne: Ale przystąpić do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, zleceniobiorca musi podlegać pod obowiązkowe ubezpieczenia społeczne.

Okres wyczekiwania a urlop bezpłatny

Urlop bezpłatny został uregulowany w art. 174 Kodeksu pracy. Może z niego skorzystać pracownik po uprzednim złożeniu pisemnego wniosku pracodawcy. Należy jednak pamiętać, że ten rodzaj urlopu nie wlicza się do okresu pracy od którego zależą uprawnienia pracownicze. Zgodnie z art.12 ust.2 pkt ustawy oświadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa za okres urlopu bezpłatnego prawo do zasiłków nie przysługuje.

Jednak jeśli chodzi o okres wyczekiwania w przypadku urlopu bezpłatnego pomimo wystąpienia przerwy w ubezpieczeniu chorobowym, występuje pewien dysonans. Otóż, jeżeli między okresami ubezpieczenia chorobowego wystąpi przerwa spowodowana urlopem bezpłatnym, to okresy ubezpieczenia przed i po urlopie są wliczane do okresu wyczekiwania, nawet jeśli przerwa związana z urlopem trwała dłużej niż 30 dni.

Podstawa prawna:

art. 4 ustawy o świadczeniach pieniężnych 
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
art. 174 Kodeksu pracy
art.12 ust.2 pkt ustawy oświadczeniach pieniężnych 
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa