Czy pracownik może wykonać wstępne badania medycyny pracy w dniu rozpoczęcia pracy?

Zatrudnienie nowego pracownika wiąże się z szeregiem formalności ciążących nie tylko na pracodawcy, ale również na pracowniku. Jednym z najważniejszych obowiązków pracodawcy jest skierowanie pracownika na badania wstępne medycyny pracy, co w następstwie nakłada na przyszłego pracownika obowiązek wykonania stosownych badań, wskazanych na skierowaniu. W praktyce zdarza się, że pracownik z różnych przyczyn nie ma możliwości wykonania badania w innym terminie, niż w dniu rozpoczęcia pracy. Czy takie badanie jest zgodne z prawem pracy? W tym wpisie omówię w jakim przypadku pracownik musi wykonać badania lekarskie medycyny pracy, czy pracownik może wykonać badanie wstępne medycyny pracy w dniu rozpoczęcia pracy, kiedy nowy pracownik nie musi wykonywać badań wstępnych oraz co grozi pracodawcy za dopuszczenie pracownika do pracy bez orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku.

• W jakim przypadku pracownik musi wykonać badania lekarskie medycyny pracy
• Czy pracownik może wykonać badanie wstępne medycyny pracy w dniu rozpoczęcia pracy
• Kiedy nowy pracownik nie musi wykonywać badań wstępnych
• Co grozi pracodawcy za dopuszczenie pracownika do pracy bez ważnego orzeczenia lekarskiego

W jakim przypadku pracownik musi wykonać badania lekarskie medycyny pracy

W obecnym stanie prawnym, pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika, który nie posiada orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku. W Kodeksie pracy zostały uregulowane trzy rodzaje badań medycyny pracy, tj.: wstępne, okresowe oraz kontrolne.

Wstępnym badaniom lekarskim podlegają:

• osoby przyjmowane do pracy,
• pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy,
• inni pracownicy przenoszeni na stanowiska pracy, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe.

Okresowym badaniom lekarskim podlegają wszyscy pracownicy, niezależnie od wykonywanej pracy, a ich częstotliwość jest uzależniona od warunków i rodzaju wykonywanej pracy. W orzeczeniu lekarskim lekarz medycyny pracy wpisuje datę ich obowiązywania.

Kontrolne badania są przeznaczone dla pracowników, którzy wracają do pracy po nieobecności z powodu choroby, trwającej dłużej niż 30 dni.

Ważne: Badania medycyny pracy  przeprowadzane są na koszt pracodawcy.

Czy pracownik może wykonać badanie wstępne medycyny pracy w dniu rozpoczęcia pracy

Zgodnie z Kodeksem pracy, aby pracownik mógł rozpocząć pracę musi posiadać orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań do wykonywania pracy określonego rodzaju. Jednak w obecnym stanie prawnym nie został określony termin, w którym pracownik powinien badania wykonać. Nic więc nie stoi na przeszkodzie, aby badanie wstępne było wykonane w dniu określonym w umowie o pracę, jako termin rozpoczęcia pracy. Taką tezę potwierdza m.in. poradnik ,,Badania profilaktyczne” wydany przez Państwową Inspekcje Pracy:

,,Badania wstępne należy przeprowadzić przed dopuszczeniem pracownika do pracy. Oznacza to, że badania wstępne powinny być przeprowadzone najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy przez pracownika”.

Kiedy nowy pracownik nie musi wykonywać badań wstępnych

Zgodnie z art. 229 §1¹ Kodeksu pracy, wstępnym badaniom lekarskim nie podlegają:

• przyjmowani ponownie do pracy u tego samego pracodawcy na to samo stanowisko lub na stanowisko o takich samych warunkach pracy w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy z tym pracodawcą,
• przyjmowane do pracy u innego pracodawcy na dane stanowisko w ciągu 30 dni po rozwiązaniu lub wygaśnięciu poprzedniego stosunku pracy, jeżeli posiadają aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie i pracodawca ten stwierdzi, że warunki te odpowiadają warunkom występującym na danym stanowisku pracy, z wyłączeniem osób przyjmowanych do wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych.

Ważne: Aby pracodawca mógł dopuścić do pracy w/w osoby musi otrzymać aktualne orzeczenie lekarskie stwierdzające brak przeciwwskazań do pracy na danym stanowisku oraz skierowania na badania będące podstawą wydania tego orzeczenia.

Co grozi pracodawcy za dopuszczenie pracownika do pracy bez ważnego orzeczenia lekarskiego

Zgodnie z art. 283 § 1 Kodeksu pracy, pracodawca który dopuszcza do pracy, pomimo braku wymaganego orzeczenia lekarskiego o zdolności pracownika do pracy danego pracownika, podlega karze krzywy od 1000 do 30 000 zł.

Podstawa prawna: 

art. 229 Kodeksu pracy
art. 283 § 1 Kodeksu pracy