Pracownik podpisał umowę o pracę, ale nie stawił się do pracy – co dalej?

Niejednokrotnie zdarzają się sytuację w których pracownik pomimo podpisania umowy o pracę oraz wykonania obowiązkowych badań medycyny pracy nie stawił się do pracy w terminie ustalonym jako dzień jej rozpoczęcia. Jak w takiej sytuacji powinien postąpić pracodawca? W tym wpisie omówię, czy umowa o pracę zawarta z pracownikiem, który nie wstawił się do pracy jest ważna, czy w takiej sytuacji pracodawca powinien wystawić świadectwo pracy i czy pracownikowi, który nie rozpoczął pracy należy się wynagrodzenie.

• Pracownik nie wstawił się do pracy – czy umowa o pracę jest ważna?
• Jak rozwiązać umowę z pracownikiem, który nie rozpoczął pracy?
• Świadectwo pracy – czy należy je sporządzić?
• Czy pracownikowi, który nie wstawił się do pracy należy się wynagrodzenie?

Pracownik nie wstawił się do pracy – czy umowa o pracę jest ważna?

W sytuacji gdy pracownik pomimo podpisania umowy o pracę oraz wykonania badań medycyny pracy nie stawił się do pracy, zachodzi pytania, czy taka umowa jest ważna. Zgodnie z art. 26 Kodeksu pracy, stosunek pracy nawiązuje się w dniu określonym w umowie jako dzień rozpoczęcia pracy. Oznacza to, że pomimo nie wstawienia się przez pracownika do pracy, umowa o pracę, która została zawarta jest wiążąca dla obu stron, ponieważ przy podpisywaniu umowy o pracę przez pracownika doszło do złożenia oświadczenia woli w rozumieniu art. 61 Kodeku cywilnego, zgodnie z którym, oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Jeśli pracownik w momencie podpisania umowy nie wycofał złożonego wcześniej oświadczenia woli, umowa jest ważna i obowiązuje pomimo nierozpoczęcia pracy przez pracownika.

Jak rozwiązać umowę z pracownikiem, który nie rozpoczął pracy?

W obecnym stanie prawnym, każda umowa o pracę, która zostaje rozwiązana za wypowiedzeniem musi być odpowiednio uzasadniona, a przesłanka uzasadniając wypowiedzenie musi być zgodna z prawdą. W sytuacji, gdy pracownik nie wstawił się do pracy w ustalonym terminie, mamy do czynienia z porzuceniem pracy. Taki powód wypowiedzenia umowy o pracę umożliwia wypowiedzenie umowy w tzn. trybie dyscyplinarny – na podstawie art. 52 Kodeksu pracy, jt.: bez zachowania okresu wypowiedzenia z winy pracownika.

Należy tu jednak zwrócić szczególną uwagę na obowiązek dostarczenia pracownikowi pisma z wypowiedzenie umowy o pracę. W obecnym stanie prawnym istnieją dwie możliwość za pomocą których pracodawca może dostarczyć pracownikowi wypowiedzenie. Pierwsza możliwość to wysłanie wypowiedzenia na adres domowy pracownika za pośrednictwem poczty.

Ważne: Data rozwiązania umowy o pracę wysłanej za pośrednictwem poczty będzie równoznaczną z datą odbioru pisma przez pracownika. Jeśli pracownik nie odbierze listu w terminie, to datą zakończenia umowy jest data w której upłynął termin dwukrotnego awizowania listu.

Taką tezę potwierdza m.in. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 października 1998 r., sygn. akt III ZP 31/98:

„Pisemne oświadczenie woli pracodawcy o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia nie musi wskazywać terminu ustania stosunku pracy, który to skutek następuje zawsze w dacie dojścia oświadczenia do adresata w sposób umożliwiający mu realne zapoznanie się z jego treścią. (…)”.

Drugą możliwością jest wysłanie wypowiedzenia za pośrednictwem e-mail, o ile pracodawca posiada adres e-mail pracownika. Zgodnie z art. 300 Kodeksu pracy w sprawach nieunormowanych przepisami prawa pracy do stosunku pracy stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy. Aby takie wypowiedzenie było skuteczne, należy je wysłać z zachowaniem formy pisemnej oraz opatrzeniem go kwalifikowanym podpisem elektronicznym, zgonie z art. 781 Kodeksu cywilnego. Tak wysłane wypowiedzenie jest skuteczne od momentu w którym pracownik mógł się z nim zapoznać – czyli od wpłynięcia na skrzynkę pocztową. Nie ma tu znaczenia, czy pracownik faktycznie zapoznał się z treścią e-maila, wypowiedzenie jest skuteczne.

Świadectwo pracy – czy należy je sporządzić?

Pomimo niewstawienia się do pracy przez pracownika, pracodawca powinien sporządzić i przekazać pracownikowi świadectwo pracy. Wynika to z faktu, że pracownik podpisał umowę o pracę, która następnie została wypowiedziana przez pracodawcę. Chociaż pracownik nie przepracował ani jednego dnia, pracodawca jest obowiązany do jego wystawienia i przekazania pracownikowi.

Czy pracownikowi, który nie wstawił się do pracy należy się wynagrodzenie?

Zgodnie z art. 80 Kodeksu pracy, wynagrodzenie przysługuje za pracę wykonaną. W sytuacji, gdy pracownik nie wstawił się do pracy i przez ani jeden dzień nie pracował – wynagrodzenie się nie należy. W praktyce do momentu zakończenia stosunku pracy, pracownik w ewidencji czasu pracy powinien mieć zaznaczoną nieobecność nieusprawiedliwioną niepłatną.

Podstawa prawna:

art. 26 Kodeksu pracy
art. 61 Kodeku cywilnego
art. 52 Kodeksu pracy
Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 6 października 1998 r., sygn. akt III ZP 31/98
art. 300 Kodeksu pracy
art. 781 Kodeksu cywilnego
art. 80 Kodeksu pracy