Umowa zlecenie z własnym pracownikiem a podstawa świadczeń chorobowych

Umowa zlecenie zawarta z własnym pracownikiem to popularna forma po którą chętnie sięgają pracodawcy. Niesie za sobą wiele korzyści dla oby stron, jednak ten temat rodzi pewne wątpliwości w aspekcie świadczeń chorobowych. W niniejszym artykule omówię o czym należy pamiętać przy zawarciu umowy zlecenie z własnym pracownikiem, aby nie narazić się na negatywne konsekwencje i odpowiem na pytanie czy wynagrodzenia uzyskane na podstawie umowy zlecenie u swojego pracodawcy wchodzi do podstawy zasiłków.

• O czym należy pamiętać przy podpisaniu umowy zlecenie z własnym pracownikiem
• Zakaz zastępowania umów o pracę umowami cywilnoprawnym
• Czy wynagrodzenia uzyskane na podstawie umowy zlecenie z własnym pracownikiem wchodzi do podstawy zasiłków

O czym należy pamiętać przy podpisaniu umowy zlecenie z własnym pracownikiem

W obecnym stanie prawnym umowa zlecenie z własnym pracownikiem jest traktowana jako składnik wynagrodzenia należnego ze stosunku pracy. Od takiego wynagrodzenia należy opłacić wszystkie składki, tj.: składka na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, chorobowe, wypadkowe, zdrowotne oraz podatek. Należy również pamiętać, że pracownika wykonującego umowę zlecenie na rzecz własnego pracodawcy nie zgłaszamy dodatkowo do ZUS. W raporcie RCA, który wysyłamy za pracownika z kodem 01 10 XX sumujemy kwoty osiągnięte z obu umów pracownika. Ważnym aspektem przy decyzji o podpisaniu umowy cywilnoprawnej z własnym pracownikiem jest charakter wykonywanego zlecenia. Nie może on być pokrewny z pracą wykonywaną przez pracownika w ramach umowy o pracę.

Zgodnie z postanowieniem Sądu Apelacyjnego wydanym 17 sierpnia 2006 r. w Lublinie, sygn. akt 24/06:

,,Sąd stwierdził, że świadczenie tej samej rodzajowo pracy, co określona w umowie o pracę, poza normalnym czasem pracy pracowników, na podstawie kolejnej umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych stanowi kontynuowanie pracy w godzinach nadliczbowych. Zawieranie takich umów stanowi obejście przepisów o czasie pracy”.

Zakaz zastępowania umów o pracę umowami cywilnoprawnym

Przy zawieraniu umowy cywilnoprawnej z własnym pracownikiem należy pamiętać o art. 22 § 1 Kodeksu pracy, zgodnie z którym pracodawca decydując się na podpisanie umowy zlecenie z własnym pracownikiem musi ściśle przestrzegać zasad zakazu zastępowania umów o pracę umowami cywilnoprawnym. Za takie przewinienie kara zgodnie z przyjętym katalogiem wykroczeń opisanym w art. art. 281 § 1 Kodeksu pracy może wynosić od 1 000 zł do 30 000 zł.

Aby umowa zlecenie zawarta z własnym pracownikiem nie nosiła znamion umowy o pracę należy pamiętać o kilku kluczowych kwestiach:

• nie może być wykonywana pod kierownictwem zleceniodawcy, w miejscu i czasie przez niego wyznaczonym. zleceniobiorca może się dostosować do wytycznych zleceniodawcy,
• umowa zlecenie może być odpłatna lub nieodpłatna,
• może być wykonywana przez osoby trzecie,
• każda ze stron umowy może ją wypowiedzieć w dowolnej chwili,
• może zostać zawarta na dowolny okres,
• została uregulowana w art. 734-751 Kodeksu cywilnego,
• roszczenia ze stosunku cywilnoprawnego dochodzi się przed Sądem Cywilnym
• zleceniobiorca nie posiada żadnych, dodatkowych przywilejów, np.: płatny urlop wypoczynkowy.

Zgonie z wyrokiem Sądu Apelacyjnego z dnia 20 marca 2019 r. sygn.akt: 873/18:

,,O tym, czy strony istotnie nawiązały stosunek pracy stanowiący tytuł do ubezpieczeń społecznych nie decyduje jednak samo formalne zawarcie umowy o pracę, wypłata wynagrodzenia, przystąpienie do ubezpieczenia i opłacenie składki, ale faktyczne i rzeczywiste realizowanie elementów charakterystycznych dla stosunku pracy, a wynikających z art. 22 § 1 k.p”.

Czy wynagrodzenia uzyskane na podstawie umowy zlecenie z własnym pracownikiem wchodzi do podstawy zasiłków

W obecnym stanie prawnym przychód z tytułu umowy zlecenie z własnym pracownikiem jest traktowane na równie z przychodem z tytułu umowy o pracę. Taki stan prawny oznacza, że po podstawy świadczeń chorobowych przyjmuj się więc również przychód z umowy cywilnoprawnej.

Zgodnie z komentarzem ZUS opublikowanym 24 sierpnia 2023 r. do obliczenia podstawy świadczeń chorobowych przy umowie cywilnoprawnej zawartej z własnym pracownikiem, powinno się wliczać wynagrodzenie z wszystkich umów cywilnoprawnych wykonywanych w okresie za które wynagrodzenie jest uwzględniane w podstawie świadczeń chorobowych, bez względu na to, czy umowa zlecenie nadal trwa, czy została zakończona.  

Ważne: Sposób ustalenie podstawy zasiłku chorobowego został określony w art. 36 ustawy zasiłkowej.

Oznacza to, że wynagrodzenie z każdej umowy cywilnoprawnej zawartej z własnym pracownikiem, obejmującej okres z którego obliczana jest podstawa wynagrodzenia chorobowego jest wliczana do podstawy wynagrodzenia chorobowego, nie zależnie o tego, czy umowa cywilnoprawna trwa nadal, czy się zakończyła. Decydujący jest okres brany pod uwagę do ustalenia podstawy zasiłku chorobowego, tj.: przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy, a jeśli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.

Podstawa prawna: 

postanowieniem Sądu Apelacyjnego sygn. akt 24/06
art. 22 § 1 Kodeksu pracy
art. 281 § 1 Kodeksu pracy
wyrok Sądu Apelacyjnego sygn.akt: 873/18
komentarz ZUS opublikowany 24 sierpnia 2023 r. 
art. 36 ustawy zasiłkowej